Sherlock Holmes ve Mentalist gibi dizilerde adını sıkça duyduğumuz Hafıza Sarayı ya da daha kapsamlı adıyla Hafıza Sanatı, Yunanların icat ettiği yer ve imgeleri hafızaya nakşetme yoluyla ezberlemeyi amaçlayan bir tekniktir. Bu konu hakkında kapsamlı bir içerik ilerleyen zamanlarda hazırlanacaktır ancak şu an Hafıza Sanatının ortaya çıktığı o ilk ana gitmek istiyoruz. Cicero De oratore (Hitabet) yapıtında, belagatin beş kısmından biri olarak hafızayı tartıştığı sırada, Simonides isimli bir şairin hafıza sanatını nasıl icat ettiğine dair çarpıcı olan bu hikâyeyi şu şekilde anlatır:

 Teselya’da Skopas isminde bir soylunun verdiği bir ziyafette, Keoslu şair Simonides ev sahibinin şerefine lirik bir şiir okur; gelgelelim şiirin bir bölümünde Kastor ve Polydeukes’ten övgüyle söz edilmektedir. Bunun üstüne Skopas şairi tersleyerek methiye için anlaştıkları ücretin sadece yarısını ödeyeceğini, geri kalanını şiirin diğer yarısını ithaf ettiği bu ikiz tanrılardan tahsil etmesini söyler. Biraz sonra, Simonides’e bir haber gelir, dışarıda onu görmek isteyen iki genç adam beklemektedir. Şair ziyafet masasından kalkıp dışarı çıkar, fakat etrafta kimseyi göremez. O dışarıdayken, ziyafetin verildiği salonun çatısı çöker, Skopas’la birlikte bütün misafirler enkazın altında kalarak can verir. Cesetler öylesine darmadağın olmuştur ki onları almaya gelen yakınları yüzleri tanıyamaz. Fakat Simonides her birinin masada nerede oturduğunu hatırladığı için, hangi cenazenin kime ait olduğunu gösterebilmiştir. Simonides’i çağırtıp görünmez olan tanrılar, Kastor ve Polydeukes, bina çökmeden hemen önce onu ziyafetten uzaklaştırmakla methiyeden kendilerine düşen payın karşılığını gani gani ödemişlerdir. Üstelik bu deneyim şaire mucidi olarak anılacağı hafıza sanatının ilkelerini göstermiş olur. Davetlilerin oturdukları yerleri hatırlaması sayesinde cesetleri teşhis edebildiğini görerek, düzenli bir yerleşimin güçlü bir hafıza için vazgeçilmez koşul olduğunun farkına varır.

Kaynakça:

Yates, F. (2019). Hafıza Sanatı. İstanbul: Metis Yayınları.